Estetik oranlar

Altın Oran – Güzelliğin Ahengi

Güzellik insanlığın varoluşundan beri ilgilendiği bir konsept olagelmiştir. Çoğunlukla fiziksel kriterlerle bağlantılı olarak değerlendirilen güzellik kavramı insan hayatını etkilemiştir. Uğruna bir çok fedakarlıklarda bulunulmuş, devamlılığı için çaba sarf edilmiş, varlığı mutlu kılarken yokluğu problem teşkil etmiştir. Toplumsal farklar göstermekle birlikte bazı konularda toplumlar üstü ve değişen ve gelişen zaman ve trendlerden bağımsız bir konsensus da sağlanmıştır. O da güzelliğin ölçülemezliği ve bununla içiçe olan uyumun ise formüle edilebilirliğidir.

Denge içinde olmayan ve ahenkli bir simetrinin yakalanamadığı durumlarda göz tamamen asimetrik olan tarafa doğru kayar. Dolayısıyla biri diğerinden büyük ön keser diş ,düzgün sıralı olmayan dişler, biri diğerinden daha sarkık dudak, diş eti seviyeleri farklı diş gurupları v.b. hemen dikkatimizi çeker. Oransal ahenk uyumu, uyum da güzelliği çağrıştırır.

Yüzyıllardır insanlığın beğenisini kazanan eserlerinde bunları yaratanların adına altın oran (golden proportion) dediğimiz 1.618 sayısıyla matematiksel tarif bulan bir oranı kullanarak eserlerini tasarlayıp beğenimize sunmuş olmaları altı çizilesi bir fenomendir. Buna sanat tarihi içinde en meşhur örnek dahi ressam ve bilim adamı Leonardo da Vinci nin İtalyan Rönesansı sırasında yazdığı günlüklerinin birinde bulunan ve insan ve doğayı biribiriyle ilgilendirme-bütünleştirme çalışması için bir dönüm noktası kabul edilen ve insan vücudundaki oranları gösteren Vitrivius Adamı çalışmasıdır. Meşhur eseri Mona Lisa (La Gioconda)’da da tablonun boyunun enine oranı altın oranı vermektedir.

İnsan bedeninde altın orana (golden proportion) verilecek birçok örnek vardır. Bunlardan bazıları:

Parmak ucu-dirsek arası / El bileği-dirsek arası,
Omuz hizasından baş ucuna olan mesafe / Kafa boyu,
Göbek-baş ucu arası mesafe / Omuz hizasından baş ucuna olan mesafe,
Göbek-diz arası / Diz-ayak ucu arası.

Yüzde altın oran (golden proportion) örnekleri:

Üst çene ön iki keser dişin enlerinin toplamının boylarına oranı
Yüzün boyu / Yüzün genişliği,
Dudak- kaşların birleşim yeri arası / Burun boyu,
Yüzün boyu / Çene ucu-kaşların birleşim yeri arası,
Ağız boyu / Burun genişliği,
Burun genişliği / Burun delikleri arası,
Göz bebekleri arası / Kaşlar arası.